ગઈકાલે નર્મદા પરિક્રમાની પૂર્ણાહુતિ વિશે વાત કરી . એ યાત્રા સાથે સમાંતર એક વૈચારિક યાત્રા પણ કરી . માણસોના માનસ વિશે કંઈક એવું અનુભવ્યું કે બસ એના પર ટિપ્પણી નથી કરવી પણ જણાવવું જરૂર છે . મારા પતિદેવ પાછલાં ચારેક વર્ષથી આ યાત્રા માટે સંગાથ શોધતા અને ગૃહક્ષેત્રે હું મારી જવાબદારી છોડી જઈ નહોતી શકતી . દીકરીના લગ્ન પછી મેં હવે કશે પણ સાથે આવવા સહમતી આપી દીધી .
સરસ મજાના પ્રવાસ પછી ઘેર પરત આવતી વખતે લોકડાઉન કે કોરોના સંક્રમણ નો તો ખ્યાલ પણ ક્યાંથી આવે . અમે સૌ તો ફેબ્રુઆરી 2020ના અંત સુધીમાં જવાનું વિચારતા જ હતા પણ સંચાલકે કહ્યું કે માં નર્મદાના જળને તમારા પૂજાસ્થાનમાં એકાદ મહિનો રાખો તો સારું . અમને એ વાત પણ યોગ્ય લાગી . આપણે આપણી માનવજાત , આ પૃથ્વી અને એક વાયરસનો આતંક બધું ચૂપચાપ બનીને સાક્ષીભાવે જોયા કર્યું . ઘણી વસ્તુઓ સારી પણ બની જ છે . પણ આ મોતના ઓથાર જેવા રોગ થી ગણપતિના દિવસો પછી પૂછપરછ કરતા સાથી પ્રવાસીઓ ટાળતા હતા . હા આ કોઈ મોજશોખ માટે ફરવા નહોતું જવાનું . યાત્રા ઇશ્વરેચ્છા થી થઈ પણ જિંદગીનો મોહ એટલો બધો વધી ગયો કે કોઈ એ વિચારી ના શક્યું કે ભગવાનનું કામ છે અને એક વાર નીકળીએ તો એની સંમતિથી પૂરું પણ થઈ જશે . હવે જ શ્રદ્ધાથી વિચારવાનો સમય હતો .
અમારી યાત્રાની શરૂઆત પણ અજીબ હતી . 4 વાગ્યે પતિએ કહ્યું : રાત્રે 10 વાગ્યાની ઇન્દોર ની બસ માં આપણે જઈ રહ્યા છીએ . સવારે ઇન્દોરથી ઓમકારેશ્વર અને સાંજે ઇન્દોર આવી રાત્રે વડોદરા આવવા બસમાં બેસી જવાનું છે . કોઈ તૈયારીની જરૂર નથી . 9.30 વાગ્યે બસ આવવાની જગ્યાએ રાહ જોતા બેઠા એ બસ 11.30 વાગ્યે સુરતથી આવી . સ્લીપિંગ કોચ હતો એટલે સુઈ ગયા પણ ઊંઘ તૂટ્યા કરે . સવારે આંખ ઉઘડી તો ઉજ્જૈન .અને ત્યાંથી ઇન્દોર . આ બસો નોર્મલ હાઇવે પર ટોલ ટેક્સ બચાવવા નથી દોડતી . અને નાના મોટા વેપારીઓના પારસલ બે ત્રણ જગ્યાએ ઉતાર્યા . દેખાતો નહોતો પણ રસ્તો અંતરિયાળ હતો એટલે બસ સરળતાથી નહોતી ચાલતી . એક આખી ઇકોનોમીએ આ વર્ષે કેટલું વેઠયું હશે એનો અંદાઝ આવી જાય .
ઇન્દોરથી જે મિનીબસ ઓમકારેશ્વર માટે પકડી એના સંચાલકનો વર્તાવ એટલો બધો ખરાબ કે આપણને એની બસમાં જાણે મફતમાં બેસાડતો હોય . એની સામે આપણે ત્યાં તો હવે સરકારી બસમાં પણ આવું ખરાબ વર્તન નથી થતું . ઉતર્યા ત્યારે હાશ થઈ . મોરટકા માં બીજી ફેમિલી ના આવી અને 15 પેસેન્જર ના થયા ત્યાં સુધી ચૂપચાપ બેસી રહેવું પડે . આથી વિપરીત અનુભવ વળતા પ્રવાસમાં થયો . એ કન્ડક્ટર સ્ત્રી પ્રવાસી જો નાના બાળકો સાથે હોય તો એમનો સામાન ઊંચકીને રેક પર ઊંચે મૂકી આવે . પ્રેમાળ વર્તન . એક બીજું મોટું કુટુંબ બસમાં હતું . થોડા કોલેજીયન મોબાઈલ પર જોર જોરથી ગીતો વગાડતા હતા . પેલું કુટુંબ પણ વાતોમાં વ્યસ્ત . એક લાંબા સુમસામ જીવન પછી આ (લોકોના) માસ્ક વગરનો ધબકાર પણ ગમ્યો . જીવતા હોવાનો એહસાસ થયો . બિલકુલ આરામ વગર લગભગ ખાધા પીધા વગરનો એ બે રાત્રી અને એક દિવસ નો પ્રોગ્રામ પ્રાણ ફૂંકી ગયો . ઈશ્વરના અસ્તિત્વમાં શ્રદ્ધા નો એહસાસ આપી ગયો . અને અનુભૂતિ થઈ કે એની ઈચ્છા વગર કશું શક્ય નથી .
